ประวัติอำเภอห้วยทับทัน

               อำเภอห้วยทับทัน เดิมเป็นตำบลหนึ่งในเขตอำเภออุทุมพรพิสัย  จังหวัดศรีสะเกษ  คำว่า “ห้วยทับทัน”  สืบได้ความว่า ในสมัยรัชกาลที่ 3  เมื่อเจ้าอนุวงษ์แห่งเวียงจันทร์ เป็นกบฏต่อไทยและได้ยกกองทัพไปยึดเมืองราชสีมาเอาไว้  กองทัพหลวงจากกรุงเทพมหานครได้ยกทัพติดตามกองทัพลาว  ซึ่งปราชัยต่อกองกำลังของคุณหญิงโมณ ทุ่งสัมฤทธิ์  กองทัพไทยส่วนหนึ่งได้ยกทัพติดตามมาทันกองทัพลาวที่ลำห้วยแห่งนี้ จึงได้ชื่อว่า“ห้วยทับทัน”

บางพวกก็ว่า “ห้วยทับทัน” เกิดขึ้นในคราวศึกปราบฮ่อ สมัยรัชกาลที่ 5 ขบวนทัพที่จะยกไปปราบฮ่อได้มาตั้งพลับพลาที่ประทับพักแรมที่ต้นมะม่วงใหญ่ (อยู่หน้าที่ว่าการอำเภอห้วยทับทันในปัจจุบัน) ทัพหน้าเป็นขบวนม้า  ทัพหลังเป็นขบวนช้าง  กองทัพหลังได้เดินทางมาทันกองทัพหน้าที่บริเวณแห่งนี้  จึงเรียกที่แห่งนี้ว่า “ลำห้วยทัพมาทันกัน” พูดไปพูดมาก็เลยเพี้ยนไปเหลือแต่คำว่า “ห้วยทับทัน”

                การตั้งอำเภอ  กระทรวงมหาดไทย  ได้ประกาศตั้งกิ่งอำเภอห้วยทับทัน  เมื่อวันที่ 17  มกราคม 2520 ทำการเปิดกิ่งอำเภอเมื่อวันที่  16  กุมภาพันธ์  2520  โดยใช้ใต้ถุนศาลาวัดประชารังสรรค์เป็นสถานที่ทำการกิ่งอำเภอ และได้รับงบประมาณก่อสร้างที่ว่าการกิ่งอำเภอถาวร เมื่อปี พ.ศ. 2524  ต่อมากระทรวงมหาดไทยได้ประกาศยกฐานะขึ้นเป็นอำเภอห้วยทับทัน เมื่อวันที่  29  มีนาคม  พ.ศ. 2529

               สภาพทางภูมิศาสตร์

                อำเภอห้วยทับทันตั้งอยู่ทางทิศตะวันตกของจังหวัดศรีสะเกษ  ระยะทางห่างจากตัวจังหวัดประมาณ 40 กิโลเมตร  เดิมเป็นส่วนหนึ่งของอำเภออุทุมพรพิสัย ต่อมาได้แบ่งพื้นที่แยกจากอำเภออุทุมพรพิสัย  มาจัด ตั้งเป็นกิ่งอำเภอเมื่อวันที่ 17 มกราคม 2520  ได้รับการยกฐานะเป็นอำเภอเมื่อวันที่ 29 มีนาคม 2529

             อาณาเขตพื้นที่

          เนื้อที่ทั้งหมดประมาณ 215.58 ตารางกิโลเมตร หรือประมาณ 134,737 ไร่ ประกอบด้วย

6 ตำบล 81 หมู่บ้าน  จำนวน อบต. 5 แห่ง และ 2 เทศบาล ในเขตเทศบาลมีประชากร จำนวน  834ครัวเรือน เขตอำเภอ (นอกเขตเทศบาล) มีประชากร จำนวน 7,549 ครัวเรือน รวมทั้งสิ้น  8,314 ครัวเรือน มีอาณาเขตติดต่อ ดังนี้

                    ทิศเหนือ                 ติดต่อกับอำเภอเมืองจันทร์               จังหวัดศรีสะเกษ

                    ทิศใต้                    ติดต่อกับอำเภอปรางค์กู่                  จังหวัดศรีสะเกษ

                    ทิศตะวันออก           ติดต่อกับอำเภออุทุมพรพิสัย              จังหวัดศรีสะเกษ

                    ทิศตะวันตก             ติดต่อกับอำเภอสำโรงทาบ                จังหวัดสุรินทร์

เศรษฐกิจ ศาสนา ศิลปวัฒนธรรม

             ประชากรส่วนใหญ่ประกอบอาชีพทำนา  ปลูกพริก ทำไร่นาสวนผสม  นับถือศาสนาพุทธ มีโบราณสถานที่สำคัญ คือ ปราสาทขอม ตั้งอยู่ที่ ตำบลปราสาท  อำเภอห้วยทับทัน  จังหวัดศรีสะเกษ  มีสถานประกอบการขนาดใหญ่ คือ โรงสีข้าวหอมสวย โรงสีโตมี  โรงสีโตเต็ม และหนึ่งผลิตภัณฑ์หนึ่งตำบลที่มีชื่อเสียง คือ ไก่ย่างไม้มะดัน  ประเพณีวัฒนธรรมที่ชุมชนยังสืบทอดกันมาตั้งแต่บรรพบุรุษ คือ การรำแม่มด ประเพณีบุญบั้งไฟ  การทอดกฐิน การแห่แกนหลอน  เซ่นไหว้ปู่ตา  ประเพณีบุญข้าวสารท  การบายศรีสู่ขวัญ

             สภาพชุมชนใกล้โรงเรียน จะประกอบด้วย  ศูนย์การศึกษานอกโรงเรียนอำเภอ  สำนักงานสาธารณสุขอำเภอ  ที่ว่าการอำเภอห้วยทับทันสถานีตำรวจอำเภอห้วยทับทัน และวัดประชารังสรรค์  ซึ่งมีหลวงปู่ญาณวิเศษ ปฏิบัติธรรมและจำพรรษาอยู่  บริเวณถนนหน้าโรงเรียนตลอดสายจะเป็นร้านค้าชุมชน ที่จำหน่ายอาหารที่มีชื่อเสียง คือ ไก่ย่างไม้มะดัน

คำขวัญอำเภอห้วยทับทัน

                     ไก่ย่างไม้มะดันเลื่องลือ                       ขึ้นชื่อข้าวหอมมะลิมากมาย

                    หลากหลายผ้าไหมลวดลายดี                 โครงกระดูกมนุษย์โบราณพันปี น่าศึกษา

                    ปราสาทขอมโบราณตระการตา              สืบสานนานมาผ้าเก็บย้อมมะเกลือ